Kamuda Liyakat Platformu, kamu kurumlarında işe alınmalarda veya işe alındıktan sonra terfi ve ücretlendirmelerde, adil ve liyakate dayalı bir sistem için kamuoyu oluşturma, gerekli yasal düzenlemelerin çıkarılmasını sağlama ve liyakat sistemini kurumsallaştırmayı amaçlamaktadır.
Kamuda liyakat neden önemlidir?
Kamu kurumlarının varlık nedeni, devletin vatandaşına hizmet sunmasıdır. Devlet vatandaşına hizmeti, kamu kurumlarında çalışan memurların eliyle sunar. Bu anlamda “memur devletin hizmet sunan elidir”.
Tarafsız Kamu Hizmeti İçin Kamuda Liyakat Önemlidir: Demokratik sistemde devlet, halk tarafından seçilen hükümet tarafından yönetilir. Hükümet de siyasi parti veya partilerden oluşur. Demokratik sistemlerde mutlaka birden çok siyasi parti vardır ve iktidar bu siyasi partiler arasında el değiştirir. Siyasi partiler, iktidara gelip tüm ülkeyi yönetseler dahi, devletin kendisi değillerdir, sadece siyasi partidirler. Siyasi partiler doğal olarak kendilerine oy veren seçmenleri kayırma eğilimindedirler. Fakat yönetilen devlet tüm vatandaşlara aittir, onların vergileri ile işlemektedir ve iktidardaki partiye oy vermemiş olsalar dahi eşit hizmet tüm vatandaşların tartışmasız hakkıdır. Kamuda liyakat sistemi kurumsallaşmamış ülkelerde hükümet, devletin hizmet sunan eli konumundaki kamu bürokrasisinin yönetimini, kendi partisine yakın memurlardan seçmektedir. Bunun sonucunda memur, işe girmek, terfi etmek, kariyerinde ilerlemek, yönetici olmak ve daha iyi ücret almak için siyasi partiyle bağ kurmaya çalışır. Böylece tarafsız ve siyasi faaliyetten uzak durması yasayla belirlenmiş memur, tarafsızlığını kaybeder ve siyasi bir taraf haline gelir. Liyakatle işe girmek ve yükselmek yerine, bir siyasi parti aracılığıyla işe giren veya yönetici konumuna yükselen memur, kendisini atayan partiye ve seçmenlerine kayırmacı yaklaşır. Böylece tarafsızlıkla yürütülmesi gereken kamu hizmeti partizanca yürütülen bir hal alır.
Devlet vatandaşları arasında taraf tutmamalıdır. Bu nedenle kamuda liyakat önemlidir.
Adil Çalışma Koşulları İçin Kamuda Liyakat Önemlidir: Kendisine adalet uygulanmamış memurdan, hizmet verdiği vatandaşa adil olması beklenebilir mi? Her şeyden önce memurun adalet duygusu zedelenmektedir. Çünkü kendisine adil davranılmamaktadır. İş bulmanın, özellikle de kamuda kadrolu iş bulmanın bu denli zor olduğu koşullarda, yığınla sınavı geçip memur olabilmiş çalışan, evini geçindirmek için işini korumaya mecburdur. Fakat aynı eğitimlere ve vasıflara sahip (bazen de daha düşük vasıflarda) emsallerinin “torpil” ile daha kolay yerleştiği veya yükselip kendisinin amiri olduğu ve kendisinden daha yüksek maaş aldığı çalışma ortamında, liyakati ile hak ettiği kariyerinde ilerleme imkânı olmadığı için mutsuzdur. Milyonlarca kamu çalışanının büyük kısmı “mutsuz mecburlar”dır. Bu nedenle motivasyonları düşüktür, adalete inançları zayıflamıştır. Devletin vatandaşına hizmet sunduğu eli konumunda olan çalışanlar mutsuz mecburlar haline gelmişse, hizmetin kalitesi de, performansı da düşük olur. Bunun için kamuda liyakat önemlidir.
Hizmetin Niteliği, Çalışanın Niteliğinden Daha İleride Olmayacağı İçin Kamuda Liyakat Önemlidir: Bilgi çağında, hızla yeni bilgiler ve teknolojiler üretilmektedir. Ülkelerin kalkınması, ülkede üretilen ve teknolojiye dönüştürülen bilgiye doğrudan bağlı hale gelmiştir. Öğrencilik, artık okul yıllarıyla sınırlı kalmak yerine, çalışma hayatına paralel olarak sürekli devam eden bir süreç olmak zorundadır. Devletin hücrelerini oluşturan kamu çalışanları, değişen ve gelişen bilgilere göre kendisini geliştirip güncellemeden, bir bütün olarak devlet, değişen dünyaya nasıl ayak uyduracaktır? Hizmetin niteliği, o hizmeti sunan memurların niteliğinden daha iyi olamaz. Nitelikli hizmeti, ancak nitelikli çalışanlar geliştirebilir. Fakat memur kendisini hangi motivasyonla geliştirecektir? Çünkü niteliğini geliştirmek, bilgilerini güncellemek, sürekli öğrenmek, bilgi üretmek gibi masraflı ve zahmetli işlerin kendi kariyerinde bir etkisi yoktur. Devletin çağı yakalaması, bilimsel yayın yapabilen, patent alabilen, özgün projeler geliştirebilen, dil bilen memurların sayısının artmasına bağlıdır. Nitelikli hizmet için, çalışanların niteliklerini geliştirmeleri özendirilmelidir. Bu nedenle de kamuda liyakat önemlidir.
